De Provincie Limburg verleende recent aan energiebedrijf Essent ontheffing van de plicht om een onafhankelijk milieueffect-onderzoek te laten uitvoeren naar mogelijke gevolgen van het verwerken van 700.000 ton restafval en plastics op het Zevenellen-terrein. Dit terrein ligt centraal in Midden-Limburg dicht bij de gemeenten Leudal, Roermond en Beesel.
De ontheffing is verleend ondanks het feit dat de fabriek meer stikstof gaat uitgestoten dan nu is toegestaan. Om de plannen toch door te zetten wordt stikstofruimte van elders aangekocht. Voor de inwoners van Midden-Limburg betekent dit dat de uitstoot, die eerst elders plaats vond, nu in hun omgeving terecht komt.
Bekend is dat door stikstoftoename gezondheidsproblemen ontstaan zoals long- en hartzieken en een kortere levensduur. En daar blijft het niet bij. Lozing op de Maas zal ervoor zorgen dat die nog verder vervuilt en dat de drinkwaterkwaliteit risico’s loopt. Stankoverlast en ongedierte zullen de leefbaarheid van de omgeving in negatieve zin beïnvloeden. Ook ontstaan bij dergelijk fabrieken regelmatig grote branden en is de schadelast daarvan aanzienlijk.
Waarom geen Milieu Effect Rapportage?
Hoe kan het dat een bedrijf als Essent, dat onder de vlag van RWE opereert, geen objectieve Milieu Effect Rapportage (MER) hoeft uit te voeren, iets dat voor alle andere afvalverwerkende bedrijven in Nederland wel verplicht is? Waarom kiest het bedrijf daar zelf niet voor en waarom faciliteert de Provincie Limburg dit? Dit ondanks de negatieve gevolgen van afvalverwerkingsprocessen voor de gezondheid van inwoners en de leefbaarheid van de omgeving. En dit in een tijd waar industriële activiteiten ook voor ons klimaat om een consequente aanpak vragen.
Openheid en vertrouwen: Essent en de Provincie Limburg hebben niet geleerd van het verleden.
Tijdens een presentatie over de voorgenomen plannen gaf Essent aan, dat er geen overlast komt omdat Essent vertrouwd kan worden. Op grond waarvan? Helaas hebben de ervaringen op het Zevenellen terrein met de inmiddels gesloopte kolengestookte elektriciteitscentrale (PLEM-centrale) het vertrouwen in Essent (en voorgangers) en in de Provincie Limburg al ernstig geschaad. Dit bijvoorbeeld door het verlenen van ontheffingen voor het gebruik van fijnstoffilters en ontzwavelingsinstallaties, iets dat in heel Nederland verplicht was. En het storten van metersdiepe lagen vliegas rondom de centrale. De PLEM-centrale stond bekend als een van de grootste vervuilers van West-Europa.
Zowel Essent als de Provincie Limburg gaan nu blijkbaar weer op dezelfde voet voort. Dit ondanks de grote ongerustheid die bij velen leeft.
Een MER (Milieu Effect Rapportage) kan bijdragen aan het herstel van vertrouwen.
Als Essent en de Provincie Limburg het vertrouwen van de omgeving terug willen winnen, waarom kiezen zij dan niet voor een onafhankelijk milieuonderzoek?
Als alle processen van de afvalverwerker zo schoon worden als voorspeld, waarom dan niet dat aantonen door onderzoek te laten uitvoeren door de onafhankelijke en bij wet geregelde Commissie MER. De kosten van een MER-procedure spelen voor een dergelijk groot bedrijf als RWE/Essent geen enkele rol.
Alleen al om een eerste vertrouwen terug te winnen zou dat een noodzakelijk eerste stap moeten zijn.
Toekomstig doemscenario: meer afvalbedrijven gaan zich zonder MER-onderzoek op Zevenellen vestigen
Het is de bedoeling dat zich, naast het nieuwe bedrijf van Essent, meerdere afvalverwerkende bedrijven op Zevenellen vestigen. De uitstoot van alle bedrijven samen komt ongetwijfeld boven de geldende normen, met alle consequenties van dien voor de volksgezondheid.
Omdat elk afzonderlijk bedrijf er bij de vergunningaanvraag voor zorgt onder de wettelijke normen te blijven, kan het betreffende bedrijf niet verplicht worden tot een milieu-effectonderzoek en moeten vergunningen afgegeven worden zonder dat een deskundige onafhankelijke partij wordt geraadpleegd. Dit is natuurlijk een zeer ongewenste situatie. Te meer daar er, zodra de fabrieken in werking zijn, nauwelijks controle is op de hoeveelheden afval die verwerkt worden en of die onder de normen blijven.
De Zuidelijke Rekenkamer geeft recent aan zeer kritisch te zijn over de manier waarop de Provincie Limburg handhavend optreedt op de gebieden van veiligheid en milieu en dat veel overtredingen van bedrijven niet worden gesanctioneerd. In combinatie met de uitkomsten van een onderzoek door de Commissie van Aartsen (2021), waarin wordt vastgesteld dat de Regionale Omgevingsdiensten niet goed functioneren, mag duidelijk zijn, dat als de fabrieken er eenmaal staan weinig meer gedaan wordt tegen overlast. Aan de voorkant moet veiligheid voor de inwoners daarom geborgd worden.
Verantwoordelijkheid bestuurders en ondernemers
Hier is ter bescherming van de volksgezondheid een belangrijke rol weggelegd voor de Provincie Limburg en de gemeente Leudal in bijzonder. Volksgezondheid en leefklimaat gaan in deze gevallen boven economie en het ‘invullen‘ van een industrieterrein.
Ook de gemeenten Roermond en Beesel dienen hun verantwoordelijkheid te nemen als het gaat om de gezondheid van hun inwoners en voor natuurgebieden zoals het Leudal, het Swalmdal en nationaal park De Meinweg.
Ook ondernemers die zich op Zevennellen willen vestigen dienen hun verantwoordelijkheid te nemen. Elk bedrijf is immers zelf verantwoordelijkheid voor de uitstoot van de eigen fabriek en voor een maatschappelijke verantwoord leef- en natuurmilieu in Midden-Limburg. Essent kan daarbij een voorbeeldfunctie vervullen.
Alliantie Duurzaam Zevenellen
De alliantie is een samenwerking van inwoners, belangengroepen en dorps-en wijkraden in de gemeenten Leudal, Beesel en Roermond. Zij bundelen hun krachten om te vechten voor een gezonde en schone leefomgeving.